غزاله کابلی (ازجمله) – آیا می دانستید جایی در ترکیه امروزی برای جنبه خدایی عیسی مسیح و تاریخ عید پاک مسیحیان تصمیم گرفته شده؟ آن هم در شهری که شاید اسمش را هم نشنیده باشید: شهر زیبا و کوچک ازنیک (iznik) در استان بورسا، که 80 کیلومتر با شهر بورسا و 90 کیلومتر با استانبول فاصله دارد. ازنیک، که نام قدیمش Nicaea یا نیقه بوده شهر بسیار کوچکیست که تاریخ، هنر و زیبایی طبیعی را با هم دارد و هیچ گردشگری را دست خالی برنمی گرداند. از استانبول، یالووا یا بورسا می توانید با اتوبوس یا مینی بوس یا ماشین شخصی از طریق اتوبان استانبول – بورسا به ازنیک برسید. از سر دوراهی ازنیک تا شهر حدود 40 دقیقه از میان تپه های سبز، دریاچه و درختان زیتون و مو راه است، راهی که خود از جاذبه های این منطقه محسوب می شود. قدم زدن در ازنیک، دیدن آثار تاریخی، خرید کاشی ها و چینی های معروف آن، و دیدار از دریاچه زیبای ازنیک می تواند یک روز خاص و خاطره انگیز را برایتان بسازد.
شوراهای نیقه
شورای اول نیقه گردهمایی بزرگی از اسقف های مسیحی بود که به فرمان کنستانتین اول، امپراطور روم، در سال 325 در شهر ازنیک امروزی برگزار شد. شورای نیقه پایه گذار بعضی از مهم ترین عقاید امروز مسیحیت به شمار می رود. برای مثال، جنبه الهی عیسی مسیح و رابطه خدای پسر (عیسی) با خدای پدر در این شورا بحث شد و رأی آورد. علاوه بر این تعیین تاریخ عید پاک (ایستر) و تعیین اصول اولیه قوانین یا شرعیات کلیسایی در شورای اول نیقه، باعث شده که این شورا را از مهم ترین وقایع مسیحیت بدانند. محل دقیق برگزاری شورای نیقه در شهر ازنیک مشخص نیست، اما شورای دوم نیقه حدود چهارصد سال بعد در همین شهر و کلیسای ایاصوفیه برگزار شده است.
کلیسا / مسجد ایاصوفیه
ایاصوفیه ازنیک که به آن مسجد اورهان Orhan Camii هم می گویند در اصل کلیسایی بوده که در قرن چهارم ساخته شده و بعدها در قرن ششم توسط امپراطور ژوستینین اول بازسازی شده است. شورای دوم نیقه در سال 787 در محل این کلیسا برگزار شده و بعضی هم احتمال می دهند که شاید شورای اول هم در این محل برگزار شده بوده است. این کلیسا با فتح ازنیک توسط ترکان عثمانی و به دست اورهان غازی به مسجد تبدیل شد. کلیسای ایاصوفیه که یکی دو آتش سوزی و زلزله بزرگ را پشت سر گذرانده در زمان آتاتورک به موزه تبدیل شد، و در سال 2011 هم بعد از بازسازی به عنوان مسجد بازگشایی شد. امروزه این بنا به عنوان مسجد مورد استفاده قرار می گیرد و به همین دلیل هم بازدید از آن رایگان است. داخل این کلیسا / مسجد می توانید نمونه ای از نقاشی های بیزانسی، نمونه ای از کفپوش اولیه، و دیوارهای سنگی بسیار زیبای آن دوره را ببینید. ازنیک سه مسجد دیدنی دیگر هم به نام های مسجد سبز (Yeşil Cami)، مسجد اشرافزاده ((Eşrefzade Camii و مسجد چاندارلی اوغلو (Çandarlıoğlu Camii) دارد.
موزه ازنیک
موزه ازنیک در سر راه دروازه لفکه Lefke و در نزدیکی مسجد سبز قرار دارد. این بنا در محوطه عمارت نیلوفر خاتون ساخته شده که از قرن چهاردهم، مکانی برای اطعام فقرا بوده است. داخل موزه اشیای جالبی از جمله سکه، تقویم و اشیای زینتی مربوط به ازنیک دوره عثمانی به نمایش گذاشته شده، اما دیدنی ترین های موزه ساختمان زیبای عمارت نیلوفر خاتون، و علاوه بر این تابوت دان های دوره رومی ای است که در محوطه باز آن قرار دارند. در این جا می توانید از نزدیک چندین تابوت دان (Sarcophagus) از دوره های مختلف امپراطوری روم را از نزدیک ببینید که اکثرا سنگی یا مرمری هستند و حکاکی های اعجاب انگیزی بر خود دارند.
دیوارها و دروازه های شهر
شهر ازنیک با دیوارهای سنگی باستانی ای احاطه شده که گرچه در برخی از نقاط فروریخته یا ناقص شده اند، اما هنوز جا به جا قابل رؤیت هستند. در برخی از نقاط هم در امتداد دیوار برج های مراقبت هنوز دیده می شود. دروازه های استانبول (دروازه شمالی) و لفکه (دروازه شرقی) تقریبا سالم مانده اند و بسیار دیدنی اند. پشت دروازه لفکه یک قنات رومی دیده می شود که چند صد متر ادامه دارد و بعد در زمین های کشاورزی دور شهر گم می شود. در کنار دریاچه هم جا به جا می توان دیوارها و برج ها را دید.
کاشی و چینی ازنیک
معروف ترین کاشی و چینی ترکیه متعلق به ازنیک است و ساخت آن در این شهر قدمتی پانصد ساله دارد. اگر مساجد و بناهای معروف استانبول، علی الخصوص آثار معمار سینان را دیده باشید کاشی ازنیک را دیده اید. این هنر در ازنیک در سال های 1600 تا 1700 رو به انقراض گذاشت و ازنیک بیشتر به شهری کشاورزی تبدیل شد، اما بعد دوباره ادامه پیدا کرد و امروزه کاشی و چینی ازنیک و نقش و نگارهای آن شهرتی جهانی دارد. در نقطه نقطه ازنیک امروز کارگاه های سفالگری و کاشی سازی را می بینید، به علاوه هنرمندانی که در حال ساخت و نقاشی روی گلدان و ظروف و کاشی هستند. می توانید در ازنیک انواع کاشی و چینی کار دست را، با نقش های سنتی یا مدرن، با قیمت مناسبی خریداری کنید.
دریاچه ازنیک
در غرب شهر ازنیک و متصل به آن، دریاچه فوق العاده زیبای ازنیک قرار دارد که در قدیم به اسم یونانی خود (آسکانیا) شناخته می شده. دریاچه ازنیک 32 کیلومتر طول، 10 کیلومتر عرض و در عمیق ترین نقاط 80 متر عمق دارد. این دریاچه در اساطیر یونان و روم، از جمله کتاب ایلیاد، حضور دارد. در قعر دریاچه ازنیک یک شهر و بازیلیکای بیزانسی متعلق به قرن چهارم کشف شده، و قرار است در آینده موزه ای زیرآبی در آن جا تاسیس شود. دریاچه ازنیک زیستگاه هزاران پرنده، از جمله چند گونه در خطر هم هست، و علاوه بر این چند ماهی بسیار لذیذ آب شیرین (از جمله نوعی گربه ماهی) از آن صید می شود. در کنار دریاچه ازنیک یک مسیر پیاده روی و دوچرخه سواری بسیار مناسب وجود دارد. اگر به ازنیک رفتید لذت پیاده روی در کنار این دریاچه و تماشای پرندگان و غروب آفتاب دریاچه ازنیک را از دست ندهید و اگر تابستان بود، تنی هم به آب بزنید!
(تصاویر: Getty Images / AA)
