استانبول از نگاه یک نقاش رمانتیک در قرن نوزدهم

ایوان آیوازوفسکی، نقاش ارمنی-روس، در سال ۱۸۱۷ در شهر فئودوسیا در منطقه کریمه متولد شد. این شهر بندری در کناره های دریای سیاه با ویژگی های تاریخی و جغرافیایی خود تاثیر شگرفی بر رشد شخصیت هنری آیوازوفسکی داشت.

کودکی در شهری چندفرهنگی

فئودوسیا در دوران کودکی نقاش، شهری بود که در آن تاتارها ، ترک ها ، ارمنی ها ، روس ها ، یهودی‌ها و اعراب در کنار هم زندگی می‌کردند. همین همزیستی، آیوازوفسکی را با فرهنگ و زبان‌های متنوع آشنا کرد.

آیوازوفسکی از همان کودکی به نقاشی علاقه نشان داد. خانواده‌اش می‌گفتند ذغال هیزم نخستین قلم، و دیوار خانه آن‌ها و همسایگان نخستین بوم نقاشی‌اش بودند.

جوانی و سفر به اروپا

آیوازوفسکی هنگامی که 16 ساله بود تحصیلات خود را در آکادمی پتزربورگ به اتمام رساند. در همان زمان و با دستور تزار روسیه نیکلاس اول، با بورسیه پادشاهی تزار برای ادامه تحصیل به اروپا اعزام شد.

او پس از یازده سال تحصیل و زندگی در اروپای غربی در سال 1844 به روسیه بازگشت و در نیروی دریایی سلطنتی به‌عنوان نقاش استخدام شد. حضور چشم‌گیر المان‌های دریا، ساحل و کشتی در تابلوهایی که او در طول زندگی خود کشیده است حاصل نگاهی است که نقاش از دوران زندگی حرفه‌ای خود در نیروی دریایی به دست آورده.

 سفر به استانبول

آیوازوفسکی نخستین بار در سال 1845 به استانبول آمد و توسط سلطان عبدالحمید که خود یک نقاش بود در کاخ بیلریی پذیرایی شد. او در مجموع چهار بار در میانه سال‌های 1845 تا 1890 به استانبول رفت و آمد داشت.

در یکی از این سفرها در سال 1874، آیوازوفسکی در جزیره کوروچشمه (گالاتاسترای) میهمان معارباشی سارکیس بالیان شد. اوا در همین سفر تابلوهایی را که سلطان عبدالعزیز برای تزئین کاخ جدید پادشاهی عثمانی به نام دولماباغچه سفارش داده بود نقاشی کرد.

نقاش استانبول

با وجودی که آیوازوفسکی به بیش از 135 شهر مختلف در سرتاسر جهان سفر کرده بود، اما او بیشتر از همه عاشق استانبول بود. در میان نزدیک به 6هزار تابلویی که آیوازوفسکی امضا کرده است، موضوع بیش از 200 نقاشی استانبول است. نگاه او به این شهر رویایی در نظر سلاطین عثمانی هم قابل احترام بود.

آیوازوفسکی هنگامی که در دوم ماه می سال 1900 درگذشت، آخرین تابلوی او ناتمام باقی ماند. تابلوییی درباره یک موضوع آشنا: استانبول.

نمای شبانه استانبول از بالای تپه ، ۱۸۴۵ یا ۱۸۵۷

مهتاب در اورتاکوی ، ۱۸۹۴

ورود به شاخ طلایی ، ۱۸۴۵

قایق ها در استانبول ، قرن .۱۹،  مسجد توپخانه 

برج دختر ، ۱۸۴۸

نمایی از قسطنطنیه و بسفر ، ۱۸۵۶