جمعیت زیاد عروسهای دریایی شاید برای توریستها جذاب باشد، اما خبر از یک خطر جدی در اکوسیستم دریای مرمره را میدهد.
TRT – مهمترین عامل در تغییر طبیعت، انسان است. همانطور که آلودگی در تشکیل موسیلاژ (لیزاب دریایی) موثر بوده، باعث مشکلات دیگری از جمله افزایش ناگهانی عروس دریایی نیز میشود؛ تصویری خطرناک که این روزها در دریای مرمره و تنگه بوسفور به چشم میخورد.
پرفسور ملک اوکیار (MELEK İŞİNİBİLİR OKYAR) رئیس دانشکده علوم آبزیان دانشگاه استانبول که ۲۶ سال از زندگی حرفه ای خود را صرف تحقیق در مورد عروس دریایی کرده است در گفتگو با TRT دلایل افزایش جمعیت عروسهای دریایی را توضیح می دهد؛ این که آیا این پدیده به تشکیل موسیلاژ ارتباط دارند و چگونه بر اکوسیستم تاثیر می گذارند.
زیاد شدن جمعیت عروسهای دریایی در دریای مرمره چه تبعاتی دارد؟
عروس دریایی یک جزء طبیعی از اکوسیستم دریایی است که جمعیت آن در مواقع خاص با محرکهای محیطی متناسب با چرخه زندگی آنها افزایش می یابد. ما به طور فزاینده ای شکارچیان و رقبای آنها را شکار می کنیم و در حال تغییر خصوصیات فیزیکی کف دریا و خصوصیات شیمیایی اقیانوس ها به نفع رشد عروس دریایی هستیم.
هرچه محرک بیشتر باشد، واکنش بیشتری خواهد داشت. این موجودات نسبت به سایر گروههای زنده مقاومت و تحمل بیشتری دارند. افزایش دمای آب دریا و کاهش اکسیژن، افزایش دی اکسید کربن و در نتیجه افزایش خاصیت اسیدی آب، افزايش بي رويه فاضلابهاي كشاورزي، صنعتي و شهري دلایلی برای افزایش بیشتر عروس دریایی است .
موسیلاژ (لیزاب دریایی) در این شرایط چه تاثیری دارد؟
هنگامی که تعادل اکوسیستم به هم می خورد (مرگ و مير آبزيان در اثر موسیلاژ و نوسانات ميزان صيد آبزیان، کاهش اکسیژن، افزايش مواد مغذي و غیره) شرایط مطلوبی برای رشد سریع عروس دریایی فراهم میشود.
مدت هاست دانشمندان نگرانی خود را در مورد دریای مرمره که چقدر شکننده و آسیب پذیر است ابراز کرده اند. همه این معضلات و سرازیر شدن آبهای اوتریفیکاسیون که از دریای سیاه میآیند، سلامتی دریای مرمره را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد .
افزایش جمعیت عروس دریایی چه تاثیری بر اکوسیستم آبزیان دارد؟
تنوع بالای گونهها در یک اکوسیستم سالم، امری ضروری است. هرچه تعداد گونههای موجود در یک اکوسیستم بیشتر باشد، ساختار محافظتی آن نیز بیشتر و مستحکمتر است.
با این حال، وقتی گونه خاصی مانند عروس دریایی بیش از حد طبیعی افزایش یابد، جمعیت زئوپلانکتون (جاندارانی ریز ذرهبینی که در آب دریا شناور بوده و جزء نخستین حلقههای زنجیرهٔ غذایی آبزیان میباشند) کاهش می یابد و در نتیجه، جریان انرژی در اکوسیستم مختل می شود.
دلایل افزایش جمعیت عروس دریایی چیست؟
تخریب زیستگاه آبزیان، صید بی رویه، آلودگی، ورود گونههای غیربومی، تغییرات اقلیمی، تخليه فاضلابهای كشاورزی، شهری و صنعتي، و ساختار ساحلی را میتوان مهمترین عامل دانست.
آیا این مشکلات تاثیری بر منابع غذایی دریایی، به ویژه ماهیان دارد؟
مسلما. از آنجا که زئوپلانکتون هم غذای ماهیها است و هم غذای عروس دریایی، بنابراین افزایش عروس دریایی باعث کاهش جدی در ذخایر ماهیان میشود. از طرف دیگر عروس دریایی از تخم ماهیها نیز تغذیه میکند که این هم در کم شدن جمعیت آبزیان موثر است.
در برابر این بحران چه کاری می توان انجام داد؟
در قدم اول نباید فراموش کنیم که همه چیز دریک اکوسیستم به هم پیوسته است. بنابراین اگر اکوسیستم دریای مرمره آسیب ببیند، مردم نیز آسیب خواهند دید.
همانند بسیاری از موضوعات پیچیده، دو رویکرد اساسی برای این موضوع وجود دارد: از نظر تحقیقات علمی و از نظر مدیریت.
حوزه تحقیقات علمی تلاش می کند ریشه مشکلات را یافته و برای حل آن پیشبینی کند. حوزه مدیریت نیز به دنبال به حداقل رساندن تاثیرات منفی است. این دو رکن مهم باید به صورت هماهنگ با هم کار کنند.
همچنین مدیریت فاضلاب، جلوگیری از اختلاط مستقیم آبهای زیرزمینی در دریا، کنترل استفاده از کودهای شیمیایی کشاورزی و سموم دفع آفات، توقف صید غیر مجاز، اعلام دریای مرمره به عنوان منطقه حفاظت شده طبیعی، افزایش آگاهی عمومی و اجرای پروژه های مختلف در زمینه محیط زیست از جمله کارهایی است میتوان در حوزه مدیریتی انتظار داشت. از طرف دیگر، مردم نیز باید برای كمك به اکوسیستم پایدار، استفاده از منابع را به حداقل برساند. همچنین استفاده از انواع منابع غیر ضروری باید متوقف شود. همه ما باید توجه خاص و درست به استفاده از کودها، سموم دفع آفات، مواد شوینده و انواع مواد شیمیایی داشته باشیم و تلاش کنیم استفاده از این موارد را به حداقل ممکن برسانیم.
