عطا محامدتبریز (ازجمله) – این روزها ترکیه با تهدیدی جدیدی از سوی مین‌های دریای روبرو است، تهدیدی که به واسطه جنگ روسیه و اوکراین در دریای سیاه به وجود آمده است. در سه روز گذشته وزارت دفاع ترکیه دو مین دریایی را در نزدیکی استانبول خنثی کرده است. مین‌هایی که نیروی دریایی اوکراین برای مقابله با کشتی‌های روس به کار برده بودند.
ترکیه کشوری است که با چهار دریای سیاه، مرمره، اژه و مدیترانه احاطه شده است. استانبول به تنهای با دو دریای مرمره و سیاه همسایگی دارد.
جنگ روسیه و اوکراین که در شمال دریای سیاه در جریان است، به خاطر حرکت نکردن کشتی‌ها ابتدا وجود گندم و دانه‌های روغن در این کشور را با تهدید مواجه کرد و امروز مین‌ها امنیت دریایی و شهری را به خطر انداخته‌اند.
پیداشدن و خنثی شدن مین‌ها
وزارت دفاع ترکیه امروز (۲۸ مارس) ساعت ۱۰ صبح به وقت ترکیه از کشف یک مین دیگر در دریای سیاه خبر داد. این مین، در سواحل ایگنه‌آدا در شمال غربی استانبول و در نزدیکی سواحل بلغارستان دیده شده است. تیم‌های نیروی زیردریایی به منطقه اعزام و خنثی سازی را انجام داده‌اند.
روز شنبه نیز یک مین دیگر در قسمت شمالی تنگه بسفر و در نزدیکی ساحل پر رفت و آمد ساری‌یر دیده شد. آن روز رفت و آمد دریایی این منطقه به مدت سه ساعت (از ساعت ۱۳ تا ۱۶) بسته شده بود. این مین نیز به محلی امن انتقال داده شده و خنثی شد. گفتنی است، این اولین باری نیست که در تنگه بسفر مین مشاهده شده، در سال ۲۰۱۹ نیز یک مین قدیمی در تور ماهیگیری گیر افتاده بود که خنثی شد.
کارشناسان معتقدند که این دو مین از سوی نیروهای دریایی اوکراین در نزدیکی سواحل اودسا برای مقابله با کشتی‌های جنگی روس قرار داده‌شده‌اند. این مین‌ها به احتمال زیاد از حلقه مین‌های دیگر به واسطه عملیات نظامی روسیه یا شرایط جوی جدا شده و به واسطه جریان آب به نواحی جنوبی دریای سیاه و تنگه بسفر آمده‌اند.
تاثیر مین‌ها بر وضعیت تنگه بسفر
حضور این مین‌ها وضعیت امنیتی تنگه بسفر را تهدید می‌کند؛ این در حالی است که ترکیه مسئول حفظ امنیت تنگه است و در صورت بروز هرگونه تهدیدی (اعم از جوی و جنگی) در دو طرف تنگه، ترکیه موظف است که رفت و آمد دریایی را محدود یا متوقف کند. در عین حال ترکیه به صورت میانگین مبلغی در حدود ۳ هزار و ۴۰۰ دلار برای حفظ سلامت کشتی‌ها از آن‌ها اخذ می‌کند.
البته هزینه عبور از تنگه بسفر درآمد چندان مهمی برای ترکیه محسوب نمی‌شود به ویژه آنکه تعداد کشتی‌ها در ده سال گذشته ۲۷ درصد کاهش داشته و از ۵۴ هزار کشتی در سال ۲۰۰۶ به ۳۸ هزار کشتی در سال ۲۰۲۱ رسیده است. اگرچه در مدت مشابه حجم بار ۴۵ درصد بیشتر شده است.
کاهش تعداد کشتی‌ها اگرچه به معنای کاهش اهمیت ترافیک دریایی در این نقطه است اما این هزینه در مقابل هزینه بین ۱۰ تا۱۲۰ هزار دلاری متوقف ماندن کشتی‌ها در این تنگه بسیار ناچیز است. از همین رو تقاضای کشورهای همجوار از ترکیه کاهش میزان زمان انتظار در دریا است. چرا که به طور متوسط هر کشتی در این تنگه ۱۴ ساعت منتظر است و زمان انتظار کشتی‌هایی با محموله بار خطرناک که هزینه سنگینی نیز برای شرکت دارد ۳۰ ساعت است.
دریاسالار بازنشسته دنیز کوتلوک در هفته گذشته اعلام کرده بود که احتمال دارد مین‌های سرگردان تا تنگه بسفر برسند، او احتمال داده است که در حدود ۲۰ مین از زنجیره خود جدا شده و به طرف استانبول در حرکت باشند. در پنج روز گذشته ۴ اخطار مین صادر شده است که تنها ۲ مورد از آن‌ها مین واقعی بوده.
اگرچه ترکیه در تلاش است تا تهدیدها را تبدیل به فرصت کند اما مین‌ها تبدیل به تهدید جدیدی در این کشور شده‌اند. چرا که علاوه بر آنکه زندگی شهری را تهدید می‌کنند اقتصاد دریایی این کشور را نیز با مخاطره مواجه کرده‌اند.
