گلاسگو (AA) – بیست و ششمین کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد (COP26) که امروز ۳۱ اکتبر در اسکاتلند برگزار می شود، بر محدود کردن افزایش دمای جهانی تا ۱.۵ درجه سانتیگراد در مقایسه با دوران پیش از صنعتی شدن تمرکز خواهد داشت.
در کنفرانسها، رهبران راههای «جلوگیری از تغییرات خطرناک آبوهوایی» و کاهش انتشار گازهای گلخانهای در سطح جهان را مورد بحث قرار میدهند و اهداف جدیدی را مطابق با کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد تغییرات آب و هوایی (UNFCCC) که در سال ۱۹۹۲ تصوب شده بود، تعیین میکنند.
این کنفرانس که به دلیل پاندمی کرونا به مدت یک سال به تعویق افتاد، از ۳۱ اکتبر تا ۱۲ نوامبر در گلاسکو برگزار خواهد شد.
بیش از ۱۲۰ رهبر جهان در روزهای ابتدایی کنفرانس گرد هم می آیند. پس از آن، مقامات عالی رتبه، به ویژه وزرا و روسای سازمانهای محیط زیست به ادامه طرح مباحث خواهند پرداخت.
اگرچه قرار است مذاکرات در این کنفرانس که با حضور تقریبی ۲۵ هزار نفر برگزار شود، ساعت ۱۸ روز جمعه ۲۱ آبان ماه به پایان برسد، اما تجربیات گذشته نشان می دهد که مذاکرات ادامه خواهد داشت.
باید دمای کره زمین را ۱.۵ درجه خنک کرد
کنفرانس امسال به شدت بر محدود کردن افزایش دمای جهانی تمرکز دارد. در توافقنامه اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵ که نقطه عطفی در این زمینه تلقی می شود، کشورها متعهد شده بودند که افزایش دمای جهانی را در مقایسه با دوران پیش از انقلاب صنعتی «بسیار کمتر از» وضعیت فعلی نگه دارند و متعهد شدند برای محدود کردن آن تا ۱.۵ تلاش کنند.
کشورها برای دستیابی به این اهداف الزام آور، همچنین بر روی اهداف ملی غیر الزام آور برای کاهش یا به صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه ای در آینده نزدیک به توافق رسیده اند.
اما خیلی زود مشخص شد که تلاش کشورها برای رسیدن به اهداف دمایی در توافقنامه پاریس کافی نیست، بهطوری که حتی پیش بینی شده است کره زمین در سالهای آینده سه درجه هم گرمتر خواهد شد. پس از آن بنا به درخواست فرانسه سازوکاری ایجاد شد تا کشورها هر ۵ سال یک بار با تعهدات جدید به میز مذاکره بازگردد. اگرچه این ۵ سال در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ منقضی شد، اما به دلیل یا «بهانه» پاندمی کرونا، هیچ اجلاسی برگزار شد.
وعدهها و شکایتهای تازه
سازمان ملل از تمام کشورها درخواست میکند تا اهداف ملی را مطابق با هدف ۱.۵ درجه سانتی گراد تعیین کنند. دانشمندان تخمین می زنند که برای رسیدن به این هدف، انتشار گازهای گلخانه ای تا سال ۲۰۳۰ باید ۴۵ درصد نسبت به میزان ۲۰۱۰ کاهش یابد و سپس تا سال ۲۰۵۰ به صفر برسد.
سازمان ملل هشدار داده است که اهداف ملی یا تجدید نظر شده فعلی هنوز کافی نیستند و این روند احتمالاً منجر به افزایش ۱۶ درصدی در انتشار گازهای گلخانه ای به جای کاهش ۴۵ درصدی لازم میشود.
نگاهها به چین، برزیل، عربستان سعودی، روسیه و استرالیا
انتظار نمی رود «شی جین پینگ»، رهبر جمهوری خلق چین که بیشترین سهم را در انتشار گازهای گلخانه ای دارد در اجلاس گلاسکو شرکت کند. با این حال، تصور می شود که هیئت چین لااقل در مباحث مشارکت فعال داشته باشد.
در حالی که رئیس جمهوری چین یک سال پیش وعده داده بود که کشورش تا سال ۲۰۶۰ به انتشار صفر گازهای گلخانهای خواهد رسید، تحلیلگران می گویند اقدامات فعلی پکن یکی از دلایل گرمتر شدن کره زمین تا ۱.۵ درجه سانتی گراد است.
علاوه بر چین، تولید کنندگان عمده سوختهای فسیلی از جمله عربستان سعودی، روسیه و استرالیا نیز از اجرای تعهدات خود سرباز می زنند؛ بهخصوص برزیل که همچنان با قدرت درحال تخریب جنگلهای آمازون است.
اثر افزایش دما
«هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی»، که بهعنوان بخشی از توافقنامه پاریس فعالیت میکند، درباره خسارات بزرگ گرم شدن کره زمین و اختلاف بین ۱.۵ تا ۲ درجه سانتی گراد هشدار میدهد.
بر این اساس، افزایش ۱.۵ درجه ای؛ باعث افزایش سطح آب دریا و آسیب به صخره های مرجانی و افزایش امواج گرما، خشکسالی، سیل، طوفان های شدید تر و سایر شرایط آب و هوایی خواهد شد، اما تمام این اثرات در مقایسه با افزایش ۲ درجهای دما ناچیز است.
در حال حاضر دما در حدود ۱.۱ تا ۱.۲ درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن است و انتشار گازهای گلخانهای همچنان در حال افزایش است.
اگرچه تولید دی اکسید کربن در طول قرنطینه ناشی از کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ کاهش یافت، اما با بهبود اقتصادها دوباره افزایش یافته است. برای دستیابی به هدف ۱.۵ درجه، انتشار جهانی باید هر سال ۷ درصد کاهش یابد.
چه کار باید کرد؟
برای هدف ۱.۵ درجه، ضروری است که انتشار دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای تا سال ۲۰۵۰ متوقف شود. در این مرحله، مصرف سوختهای فسیلی، کشاورزی و دامپروری که گاز متان تولید میکنند، قطع درختان و برخی فرآیندهای صنعتی باید کنترل شود.
تکثیر جنگلها، مراتع و تالابها که بهعنوان مخازن بزرگ کربن عمل میکنند، از جمله اقدامات هستند.
علاوه بر هدف ۱.۵ درجه، تامین مالی برای دسترسی کشورهای فقیر به منابع آب و هوا، حذف تدریجی استخراج و مصرف زغال سنگ و راه حل های مبتنی بر توسعه پایدار نیز روی میز نشست سران خواهد بود.
ترکیه تعهد کرد که در مبارزه با تغییرات آب و هوایی نقش رهبری را بر عهده بگیرد.
ترکیه که توافقنامه آب و هوایی پاریس را در ابتدای اکتبر امسال تصویب کرد، در راه رسیدن به هدف تولید صفر گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۵۳ است.
