ازجمله-روز جمعه ۸ آوریل موزه تمدنهای اسلامی در مجموعه مسجد بویوک چاملیجا توسط رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری این کشور افتتاح میشود.
موزه تمدنهای اسلامی واقع در مجموعه مسجد Büyük Çamlıca که در فضایی به وسعت ۱۰ هزار متر مربع ساخته شده است، با آثار منتخب از مجموعه کاخ توپکاپی و مجموعه کاخ موزه وابسته به کاخهای ملی تهیه شده است. برای ساخت این موزه آثاری از موزه هنرهای ترکی – اسلامی، موزههای باستانشناسی استانبول، موزه مقبرههای استانبول و موزه وقفها انتخاب شده است.
این موزه که در آن نزدیک به ۸۰۰ اثر به نمایش در خواهد آمد، نشان دهنده پیشرفت هنر اسلامی از قرن هفتم تا نوزدهم است، هنر بافندگی ترکیه، آثاری که منسوب به پیامبر است، عناصر معماری و هنرهای تزیینی در هنر اسلامی، کعبه اول معبد، اسناد مربوط به دمشق، قرآن و مجلدات آن، علم در اسلام، فرمانها، خطاطی، پیراهنهای طلسم نوشته، لباسهای عثمانی، سکههای دوره اسلامی که این موارد شامل ۱۵ بخش موضوعی است.
بازدیدکنندگانی که به موزه میآیند، میتوانند آثاری مانند جای پای حضرت محمد، پرده مربوط به در کعبه، کتانیهای سلطانی، دفتر کودکی سلطان محمد فاتح، سکههای دوره عثمانی، تسبیحهای دراویش را مشاهده کنند.
موزه تمدنهای اسلامی آثار منحصر به فردی از ۱۲۰۰ سال تاریخ اسلامی را در خود جای داده است که بسیاری از آنها قبلاً به نمایش گذاشته نشده بودند.
«محمل شریف»، که پر زرق و برقترین عنصر هنگ کیسه همایون -که امپراتوری دولت عثمانی هر سال قبل از موسم حج به مکه و مدینه میفرستاد- و «خرقه شریف پیامبر»، از جمله آثار قابل توجه این مجموعه است.
در اینستالیشن این موزه بخشی به جایگاه آب در تمدن اسلامی نیز وجود دارد. در آنجا، معنایی که تمدن اسلامی به آب نسبت داده است عمیقاً احساس میشود. در این ارائه با الهام از یکی از القاب خداوند یعنی «حی»، قدرت آب و جایگاه آن در زندگی با آیاتی توضیح داده شده است.
در ساخت موزه تمدنهای اسلامی، از تکنیکهای مدرن موزهسازی مانند صفحه نمایش لمسی نیز استفاده شده است.
حفاظت و نگه داری
در این موزه، از سیستم حفاظت لیزری برای محافظت از آثار استفاده میشود، هنگامی که اتفاقی میافتد، سیستم آژیرها فعال شده و به نگهبان امنیتی و رایانههای مانیتورینگ اطلاع داده میشود.
در ۷۵ ویترین این موزه، از شیشههای با انعکاس پایین و شفافیت بالا و نفوذناپذیری UV استفاده شده است. ویترین ها به گونه ای طراحی شده اند که در برابر هوا و گرد و غبار مقاوم باشند. با استفاده از دستگاه های تهویه مطبوع فعال، شرایط حفاظتی برای آثار در اولویت قرار گرفت.
در هر ویترین یک سنسور که هشداری در برابر خطر ضربه، باز شدن یا شکستن غیرمجاز ایجاد میکند نصب شده است. موزه همچنین توسط ۱۳۰ دوربین امنیتی و ۲ دوربین تشخیص چهره محافظت میشد.
سیستم صوتی
برای اولین بار در ترکیه از پوشش سقف الیاف معدنی برای جذب صدا در موزه تمدن های اسلامی استفاده شد. توزیع صدای بخشها همگن بوده و این سیستم از مخلوط شدن صداها با یکدیگر جلوگیری میکند.
در سیستم صوتی موزه از فناوری بلندگوی اولتراسونیک استفاده شده است. در برخی از آثار جلوه ها و صداهای ادراکی روانی در برخی آثار نهفته است. مثلاً هنگامی که اصوات جمجمه را لمس میکنند، این سیستم میتواند از استخوانهای جمجمه به عنوان بلندگو استفاده کند. این صداها در بخش هایی که سکه، سرامیک، مواد جنگی و قرآن گنجانده شده است شنیده می شود.
در بخش ورودی این موزه درختی برای خوش آمد گویی جای داده شده است که به واسطه پیزو Piezzo الکتریکها درخت را به یک بلندگو تبدیل کردهاند. با وجود آنکه بلندگویی وجود ندارد، میتوانید صدا را به سبک کنسرت بشنوید. این روش اولین بار توسط معمار سینان در قرن شانزدهم در مسجد سلیمانیه استفاده شد.
یاسین یلدیز، رئیس اداره کاخهای ملی، با بیان اینکه موزه تمدنهای اسلامی یک موزه بسیار مهم برای ترکیه است، افزود: مسجد بویوک چاملیجا بزرگترین مسجد ساخته شده در این کشور است و در گوشهای از محوطه این مسجد این موزه ساخته شده است.
رابطه کعبه و دوره عثمانی
رئیس سازمان کاخهای ملی یاسین یلدیز با بیان اینکه موزه تمدنهای اسلامی بخش متمم مسجد بویوک چاملیجا است، سخنان خود را اینگونه ادامه داد: «این موزه برای حرفه ما اهمیت زیر را دارد. ساختمان این موزه در زمینی به مساحت ۱۰ هزار متر مربع ساخته شده است و هدف این ساختمان نیز از ابتدا ساخت موزه بوده و از این رو با مکانهای تاریخی مانند کاخ های ملی یا سایر موسسات که بعداً به موزه تبدیل شدهاند تفاوت دارد».
یلدیز با بیان اینکه این موزه از ۱۵ بخش تشکیل شده است گفت: «آثاری که در اینجا به نمایش در آمدهاند از نظر موضوعی طبقه بندی میشوند. شکی نیست که پیامبر ما در مرکز تمدن اسلامی است و البته کعبه اولین معبد ما است. موزه ما نیز با محوریت این دو موضوع پدید آمده است. مسئله دیگری که در این موزه وجود دارد رابطه کعبه و دوره عثمانی است. چون امپراتوری عثمانی به خصوص در دوران سلطنت یاووز سلطان سلیم، پس از انتقال خلافت به امپراتوری عثمانی، علاقه بسیار خاصی به این مکانها داشت».
