در زیر مناره‌ها و چشم‌انداز افسانه‌ای استانبول، جنگی پنهان میان مافیای قدرتمند تاکسی‌ها و مقامات شهر در حال شعله‌ور شدن است.
به گزارش گاردین، رانندگی تاکسی در کلانشهر استانبول که شامل دو قاره و سه آبراه است، کار آسانی نیست. برخلاف دیگر شهرهای بزرگ جهان، رانندگان تاکسی در این‌جا صاحب خودرو خود نیستند. ۱۷۳۹۵ تاکسی با ۵۰هزار راننده مجاز که در دو نوبت کار می‌کنند در استانبول می‌چرخند.
زمانی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، در دهه ۱۹۹۰ شهردار استانبول بود، این شهر ۸ میلیون نفر جمعیت داشت. از آن زمان تا امروز جمعیت استانبول دو برابر شده، اما تعداد مجوزهای تاکسی تغییر نکرده است. انحصار مجوزهای تاکسی در دست گروهی از افراد بانفوذ است که آن را به رانندگان کرایه می‌دهند. کرایه سالانه مجوز تاکسی رقمی در حدود ۲.۶ میلیون لیر ترکیه (۲۸۵ هزار دلار آمریکا) است.
بسیاری از دارندگان مجوز تاکسی ناشناس هستند و از دلالان برای اجاره خودروهای خود استفاده می‌کنند. اتحادیه صاحبان تاکسی استانبول هم نفوذ قابل توجهی در مرکز هماهنگی حمل و نقل استانبول و وزارت حمل و نقل ملی دارد. این نفوذ در حدی است که وقتی در سال ۲۰۱۴ استارت آپ مشهور اوبر تلاش کرد تا وارد بازار استانبول شود، با انواع و اقسام اتهامات – از تروریسم تا فرار مالیاتی – روبرو شد و مدیر دفتر آن در ترکیه با اتهام رقابت ناعادلانه و امکان حبس دو ساله به دادگاه رفت. به همین دلیل است که در استانبول، سرویسی مشابه اوبر (رانندگانی که با خودرو شخصی فعالیت تاکسی می‌کنند) وجود ندارد و اوبر نسخه استانبول، فقط با تاکسی‌های شهری کار می‌کند.
شکایت‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود
در این بازار انحصاری درگیری میان رانندگان تاکسی‌های زرد و مسافران هر روز بیشتر می‌شود. موضوع عمده ۴۳ هزار شکایتی که درباره رفتار رانندگان در سال جاری به شهرداری استانبول شده است، بی‌ادبی رانندگان، شارژ بیش از حد تاکسی متر، چرخاندن بی‌دلیل مسافر در شهر برای بیشتر شدن کرایه و رانندگی غیر ایمن است. همین شکایت‌ها عزم شهرداری و دولت را برای تغییر در سیستم حمل و نقل تاکسی‌های استانبول جزم کرده است.
معاون حمل و نقل شهرداری استانبول می‌گوید: «ما می‌خواهیم خصوصی‌سازی صنعت تاکسیرانی را پایان دهیم و در عوض آن را با مدیریت شهرداری اداره کنیم، همانطور که در برلین، نیویوک، دبی و بسیاری از شهرهای بزرگ جهان اینگونه است».
شهرداری که پیش از این خطوط اتوبوس شهری را به مالیکت عمومی در آورده است، در حال تلاش برای گرفتن مدیریت تاکسی‌های شهری و اضافه کردن ۶ هزار پلاک تاکسی مجاز به ناوگان تاکسی‌های زرد است، اما اتحادیه مقاومت می‌کند.
حرف حساب تاکسی‌داران چیست؟
اتحادیه مالکان تاکسی‌های استانبول می‌گوید هرگونه تلاش‌های اصلاحی باید بر بهبود فن‌آوری برای استفاده کارآمدتر از تاکسی‌ها متمرکز شود، نه افزایش تعداد خودرو در خیابان‌ها. به همین خاطر است که آن‌ها از اپلیکیشن‌هایی مانند BiTAKSI و ITAKSI حمایت می‌کنند. ایوب آکسو، رئیس انجمن تاکسیرانی معتقد است که ترافیک اعصاب خرد کن استانبول با اضافه شدن تاکسی‌های جدید بدتر هم خواهد شد. بنابراین، باید قیمت کرایه در مسیرهای کوتاه بیشتر شود تا رانندگان هم رغبت کنند مسافر بگیرند.
حرف تاکسی‌رانان چیست؟
« من ۵ سال است که با این ماشین رانندگی می‌کنم، اما هرگز صاحب آن را ندیده‌ام. من فقط جاره روزانه‌ام را در مرکز تاکسی پرداخت می‌کنم. تاکسی‌داران یک مافیای کامل هستند… ما هیچ امنیت اجتماعی نداریم». این سخن «سردار ییلماز» یک راننده تاکسی در مرکز منطقه شب زنده‌دار بی‌اوغلو است.
لشکر دولموش‌ها به جای تاکسی‌های زرد
شهرداری کلانشهر استانبول که با بیش از ۱۸ میلیون جمعیت و تولید ۳۰ درصد درآمد کشور، دربرابر اتحادیه تاکسی‌داران قدرت چندانی ندارد، تصمیم به یک راه جایگزین گرفته است.
پس از آنکه درخواست صدور مجوز ۶هزار تاکسی برای نهمین بار در شورای هماهنگی حمل و نقل استانبول رد شد، شهرداری تصمیم به اضافه‌کردن هزار «دولموش» جدید گرفته است. دولموش‌ها، مینی‌بوس‌ها و ون‌های حمل مسافر هستند که در مسیرهای مشخص در میان محله‌ها می‌چرخند و مدیریت آن‌ها با شهرداری است.
پلیس هم وارد عمل می‌شود
دیلی صباح خبر می‌دهد، در یک عملیات هماهنگ، پلیس راهنمایی و رانندگی استانبول به مقابله با رانندگان متخلف تاکسی‌های شهر رفته است. طبق قانون، رانندگان تاکسی حق انتخاب مسافر را ندارند و موظف هستند تا اولین مسافر را به هر مسیری که می‌گوید سوار کنند. اما در ایست بازرسی پلیس مشخص شد، بسیاری از رانندگان در مقابل مراکز خرید شلوغ و نقاط توریستی استانبول، مسافرانی که به مقاصد نزدیک می‌روند را سوار نمی‌کنند، یا پول بیشتری به نسبت تاکسیمتر طلب می‌کنند. رانندگان متخلف ۱۰ روز اجازه فعالیت ندارند و تاکسی‌هایشان هم به پارکینگ منتقل می‌شود.
راه چاره چیست؟
شهرداری کماکان معتقد است که باید تاکسی‌های جدید به ناوگان اضافه شود، مدیریت تاکسی‌ها به شهرداری واگذار شود و شهروندان و گردشگران بتوانند از اپلیکیشن‌هایی نظیر اوبر (مشابه اسنپ و تپسی در ایران) استفاده کنند، اما باید دید آیا سنبه شهرداری پرزورتر است، یا صاحبان تاکسی‌های زرد استانبول
