دیپلماسی ایران برای غزه، تشدید یا توقف جنگ؟

از آغاز جنگ در نوار غزه، بسیاری انگشت اتهام خود را به سوی ایران به عنوان حامی حماس نشانه رفتند. مقاماتی در ایران مانند سردار رحیم صوفی علناً گفتند که ایران عملیات حماس را حمایت می‌کند و حتی سخنگوی حماس نیز وجود این حمایت را تایید کرد. اما به نظر می‌رسد با آغاز جنگ ایران نقش دوگانه‌ای دارد. از یک سو از احتمال تشدید جنگ می‌گوید و از دیگر سو می‌خواهد که تنش‌ها پایان یابد.

برخی براین باورند که ایران به واسطه ایجاد ترس از تشدید جنگ، به دنبال متوقف کردن آن است. نمونه‌ای از این رویکرد را می‌توان در پیام روز دوشنبه ۱۶ اکتبر امیر عبداللهیان وزیر امورخارجه ایران در شبکه اجتماعی ایکس دید که می‌گوید:‌ «زمان برای راه‌حل‌های سیاسی روبه پایان است و گسترش احتمالی جنگ در دیگر جبهه‌ها به مرحله اجتناب‌ناپذیر نزدیک می‌شود».

عبداللهیان با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچگاه از جنگ استقبال نکرده است گفت: «تلاش ما متمرکز بر احقاق حقوق فلسطینی‌ها و عدم گسترش جنگ است». وی افزود: «تلاش‌های زیادی در منطقه در حال انجام است که دامنه جنگ گسترش پیدا نکند».

اما در عین حال عبداللهیان با بیان اینکه آمریکایی‌ها به ما پیام داد و خواستار خویشتن‌داری و گسترش‌نیافتن جنگ شدند گفت: «ما به آمریکا جواب می‌دهیم که دنبال گسترش جنگ نیستیم اما خویشتن‌داری یکجانبه نیست. شما نمی‌توانید به حزب‌الله بگویید خویشتن‌داری کن و بعد به نتانیاهو بگویید هر جنایتی خواستی انجام بده».

رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز روز ۱۷ اکتبر در طی یک سخنرانی عنوان کرد «اگر جنایت رژیم صهیونیستی ادامه پیدا کند کسی نمی‌‎تواند جلوی مسلمانان و نیروهای مقاومت را بگیرد». این در حالی بود که وی هفته گذشته گفته بود «آن‌هایی که می‌گویند «کار فلسطینی‌ها ناشی از غیرفلسطینی‌ها است» ملّت فلسطین را نشناخته‌اند، ملّت فلسطین را دست‌کم گرفته‌اند؛ اشتباهشان در همین است؛ اینجا هم محاسبه‌ی غلط میکنند».

روز یکشنبه (۱۵ اکتبر) ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری ایران در رابطه با وضعیت منطقه با امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه تلفنی گفت‌وگو کرد. در این مکالمه رئیسی گفت: «اگر جنایات رژیم صهیونیستی از جمله کشتار مردم و محاصره غزه، متوقف نشود وضعیت پیچیده می‌شود و صحنه توسعه می‌یابد».

ابراهیم رئیسی روز دوشنبه نیز با همتای روس خود ولادیمیر پوتین مکالمه تلفنی انجام داد. رئیسی در این گفتگو تاکید کرد «با توجه به آنچه که در غزه در حال وقوع است احتمال گسترش دامنه جنگ و درگیری به جبهه‌های دیگر وجود دارد که اگر این اتفاق بیفتد کنترل اوضاع سخت‌تر خواهد شد. لذا انتظار داریم همه کشورها و مجامع بین‌المللی و از جمله روسیه به‌عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل، نقش‌آفرینی موثرتری در زمینه توقف جنایات جنگی رژیم صهیونیستی ایفا نمایند».

ایران در این راه رفتار دوگانه ایران در حالی داده می‌شود که علی کریمی‌مقام، عضو نمایندگی ایران در سازمان ملل که پیش از این در واکنش به گزارش‌های مطرح شده در نشریات آمریکایی مبنی بر دست داشتن ایران درعملیات جنبش مقاومت فلسطین «حماس» علیه اسرائيل، پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تصمیمات مقاومت فلسطین «خودجوش» و «مطابق منافع قانونی ملت فلسطین» است».

این عضو نمایندگی ایران در سازمان ملل روز دوشنبه ۱۶ اکتبر در رابطه با ادعاهای مداخله ایران در درگیری‌های اخیر میان حماس فلسطین و اسرائیل اعلام کرد: «اگر رژیم آپارتاید اسرائیل قصد حمله به ایران، منافع و اتباع آن را نداشته باشد، ایران در این درگیری مداخله نخواهد کرد».