سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در روز جمعه ۲۸ خرداد (۱۸ ژوئن) برگزار شد. محسن رضایی، ابراهیم رئیسی، امیرحسین قاضیزاده هاشمی و عبدالناصر همتی به عنوان کاندیداهای این دوره در انتخابات با هم به رقابت پرداختند و در یک رقابت قابل پیشبینی، سید ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهوری منتخب معرفی شد.
از میان بیش از ۵۹ میلیون واجد شرایط رای، مجموع آرای ماخوذه در این دوره انتخابات ۲۸ میلیون و ۹۳۳ هزار و چهار رای بود که در نتیجه آن، ابراهیم رئیسی با ۱۷ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۴۵ رای معادل با ۶۱.۹ درصد از کل آرا به عنوان رئیسجمهور ایران انتخاب شد.
در این انتخابات محسن رضایی ۱۱.۷ درصد، عبدالناصر همتی ۸.۳ درصد از آرا و امیرحسین قاضیزاده هاشمی ۳.۴ درصد از آرا را کسب کردند. به فاصله ۴۸ساعت پیش از روز رایگیری، آقایان زاکانی و جلیلی به نفع ابراهیم رئیسی، و محسن مهرعلی زاده به نفع اجماع در جبهه اصلاحطلبان از شرکت در انتخابات انصراف داده بودند.
مشارکت پایین مردمی
انتخابات با مشارکت حدود ۲۹ میلیون نفر از مردم ایران صورت گرفت که با ۴۸.۸ درصد در مجموع یکی از پایینترین میزان مشارکت مردمی در تاریخ انتخابات ریاستجمهوری ایران است. این میزان از مشارکت در حالی به دست آمد که از یک سو این انتخابات با انتخابات شوراهای شهر همزمان بود و از سوی دیگر برای اولین بار در تاریخ انتخابات ایران، رایگیری تا ساعت ۲ بامداد روز شنبه تمدید شده بود.
با وجود مشارکت پایین، این دوره از انتخابات با سیستم جدید احراز هویت الکترونیکی برگزار شد، اما از همان ساعات اولیه این سیستم با مشکلات بسیاری مواجه شد که هم مردم و هم کاندیداها به این وضعیت انتقاد کردند. بنا بر آمار اولیه، بیشترین میزان شکایات نیز از سوی ستاد انتخاباتی آقای رئیسی نسبت برگزاری انتخابات مطرح شده است.
با وجود شکایات و انتقادها به روند برگزاری انتخابات، هم اصلاحطلبان و هم اصولگرایان از میزان مشارکت ابراز خشنودی کرده و از واپسین ساعات رایگیری دو گروه آماده اعلام پیروزی خود در انتخابات بودند.
امر جالب توجه این انتخابات میزان آرای باطله بود که با حدود ۱۵درصد (۳ میلیون و ۷۲۶ هزار و ۸۷۰ رای)، بیشترین میزان آرای باطلهای است که در انتخابات ریاست جمهوری ایران ثبت شده است. برای نخستین بار، میزان آرای باطله از رای نفر دوم (محسن رضایی با ۳میلیون و ۴۱۲ هزار رای) بیشتر است.
ابراهیم رئیسی کیست؟
سید ابراهیم رئیسی در سال ۱۳۳۹ در مشهد به دنیا آمد و بعد از گذراندن تحصیلات ابتدایی در این شهر، به تحصیلات حوزوی پرداخت. در ۱۳۵۴ به حوزه علمیه قم رفت. بعدتر وی کارشناسی ارشد خود را در رشته حقوق خصوصی و دکتری خود را در رشته فقه و حقوق خصوصی به پایان رساند.
رئیسی علاوه بر سابقه مبارزاتی در دوره پهلوی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دورههای تربیتی و تکمیل کادرسازی برای تامین نیازهای مدیریتی نظامی اسلامی حضور یافت. در سال ۱۳۵۹ وی وارد دستگاه قضایی ایران شده و به عنوان اولین سمت به مقام دادیاری کرج نائل آمد؛ در حالیکه تنها ۲۰ سال داشت. بعد از چند ماه به عنوان دادستان کرج منصوب شد و همزمان با حفظ این مسئولیت، دادستانی همدان را نیز عهده دار شد.
رئیسی در سال ۱۳۶۴ به تهران رفت و در آنجا جانشین دادستان انقلاب تهران شد. بعدتر وی به عنوان دادستان تهران منصوب شده و تا سال ۱۳۷۳ در این منصب باقی ماند. در این دوران نقش او در هیئت ویژه چهارنفره منصوب از طرف آیتالله خمینی برای تصمیمگیری درباره زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ که به اعدام بخش بزرگی از آنان منجر شد، پرسشها و انتقادهای زیادی را درمیان منتقدان و مخالفان ایران برانگیخت، گرچه رئیسی هیچگاه پاسخ روشنی به سئوالات و نقش خود در این باره نداده است.
او در ۱۳۷۳ به ریاست سازمان بازرسی کل کشور رسید و تا ۱۳۸۳ در این سمت باقی ماند. از ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ به مدت ۱۰ سال معاون اول قوه قضاییه بوده از ۱۳۹۳ تا اسفند ۱۳۹۴ دادستان کل کشور شد.در سال ۱۳۹۴ وی برای مدتی از قوه قضاییه ایران فاصله گرفته و با حکم آیت الله خامنهای به عنوان تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد.
دو سال بعد رئیسی نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری شده و اینگونه به صورت جدی وارد فضای سیاسی کشور شد. در این دوره از انتخابات وی بر بیکاری جوانان و معضل فقر و مسکن تأکید کرده و وعده ساخت مسکن ارزان، سه برابر کردن یارانههای نقدی و ایجاد یک میلیون شغل را داد.
وی در این دوره با کسب ۱۵ میلیون و ۷۸۶ هزار و ۴۴۹ رأی توانست ۳۸ درصد از مجموع آرا را بهدست آورد، اما در رقابت با حسن روحانی نتوانست به مقام ریاست جمهوری برسد. با این وجود به سرعت و با حکم رهبری به دستگاه قضا برگشته و اینبار ریاست این قوه را بر عهده گرفت. رئیسی در این دوره بر مبارزه با فساد تاکید کرده و در این راستا اقداماتی انجام داد.
بحرانهای پیشروی دولت سیزدهم
ابراهیم رئیسی برای دومین بار در سال ۱۴۰۰ کاندیداتوری خود را برای ریاست جمهوری اعلام کرد. در این دوره وعدههای انتخاباتی نسبتا زیادی ارائه داد که از آن جمله میتوان به پایان روابط فساد انگیز و جریان رانت خواری، ساخت ۴ میلیون مسکن در ۴ سال، اصلاح نظام بانکی، افزایش تولید، تک رقمی کردن تورم و جلوگیری از فرار مالیاتی. شعار اصلی وی در این انتخابات «عدالت، اقتصاد و اخلاق» بود. او حالا با یکدستشدن قدرت سیاسی کشور و در اختیار داشتن کامل امکانات قوه مجریه، نفوذ در قوه قضائیه، همکاری نهادهای اقتصادی و حاکمیتی خارج از مجموعه دولت با او، مجلس همسو و پشتیبانی کامل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، برای اجرای برنامههایش مصمم بهنظر میرسد.
بحران اقتصادی، تحریمهای ایالات متحده آمریکا، مذاکرات هستهای، فساد سازمانیافته، روابط سرد با همسایگان، کاهش ارزش پول ملی، موانع سرمایهگذاری خارجی، نفوذ گسترده اسرائیل در دستگاههای امنیتی و عملیاتهای منتسب به آن درون کشور، بحران صندوقهای بازنشستگی و بورس، بزرگترین بحران خشکسالی پیش رو در تاریخ سرزمینی ایران، بیکاری و افزایش نارضایتی جامعه از عملکرد حاکمیت تنها بخشی از بزرگترین بحرانهایی است که دولت سیزدهم در چهارسال اول خود با آن روبرو خواهد بود.
