تاریخچه این اسکوترهای برقی
«اوغوز آلپر اوکتم» در مارس ۲۰۱۸، استارت آپ Martı (به معنی مرغ دریایی) را با شعار «رانندگی سالم، ترکیه سالم» در استانبول تأسیس کرد، خیلی‌ها به موفقیت ایده او شک داشتند. اما این فارغ التحصیل رشته اقتصاد سیاسی دانشگاه لندن که از سال‌ها پیش مشتری اسکوترهای برقی در بریتانیا بود، به موفقیت استارت آپش در استانبول مطمئن بود. مارتی، نخستین اپلیکیشن کرایه اسکوترهای برقی، کار خود را با ۲۰۰ اسکوتر سبزرنگ در بخش آسیایی استانبول شروع کرد. رنگ سبز، نماد استفاده از سوخت پاک (انرژی الکتریسیته) در اسکوترهای مارتی بود. حدود ۴۰٪ رانندگان، خودروهای خود را برای مسافت‌های زیر ۵ کیلومتر استفاده می‌کنند. مارتی روی این گروه و همینطور جوانان سرمایه‌گذاری کرد. مارتی خیلی زود محبوب شد، تا جایی که یک سال بعد از تأسیس، سرمایه‌ای بالغ بر ۲۵ میلیون دلار از یک شتاب دهنده را جذب کرد و بدین ترتیب در سراسر استانبول و سپس سراسر ترکیه شتاب گرفت.
پیش از مارتی دوچرخه‌های اجاره‌ای شهرداری در ایستگاه‌های مختلف وجود داشت که همه از سنگینی دوچرخه‌ها و این‌که فقط باید در ایستگاه مخصوص خودش پارک شود، شکایت می‌کردند. اسکوترهای برقی مارتی اما این جذابیت را در نگاه اول داشتند که هم پدال زدن و خستگی در کار نیست هم این‌که مارتی را هر کجا که دلتان بخواهید می‌توانید پارک کنید. فکرش را بکنید؛ هرکجا که بخواهید.
بگذریم از تصادف‌ها و زمین خوردن‌ها که چه آمار بالایی داشت. خود بنده یک ماه و نیم با عصا راه می‌رفتم. فقط چون می‌خواستم به دوستان‌مان که از ایران آمده بودند پز مارتی را بدهم و روی زمین‌های خیس به طرز وحشتناکی پایم پیچ خورد. بگذریم بگذریم قرار بود از خوبی‌هایش بگوییم.
پس از مارتی حدود شش تا ۱۰ شرکت دیگر هم به مرور تولید و پخش اسکوترهای برقی خودشان را شروع کردند. طبیعتا رقابت بر سر قیمت، تعداد و فراوانی در همه‌جای شهر و راحتی استفاده بود.
طرز استفاده از اپلیکیشن مارتی و کرایه اسکوتر
اپلیکیشن مارتی برای گوشی‌های سیستم عامل اندروید و İOS قابل استفاده است. وقتی که اپلیکیشن را نصب کردید ابتدا باید با تایید شماره تلفن همراه ترک حساب مارتی بسازید. سپس از منوی سمت چپ با استفاده از کارت بانکی معتبر در ترکیه به کیف پول خود پول وارد کنید یا صبر کنید تا پس از سفر با مارتی مبلغ قابل پرداخت را پرداخت کنید. سپس از روی نقشه مارتی‌های اطراف خود را رصد کنید و از خود اپلیکیشن شارژ آن‌ها را چک کنید. معمولا مارتی‌هایی که شارژ کمی دارند به طور اتوماتیک کرایه داده نمی‌شوند اما شما خودتان هم حواستان باشد. بعد از این‌که مارتی مورد نظر خود را از نقشه پیدا کردید به کنار مارتی بروید و پلاک در اپلیکیشن را با پلاک خود مارتی چک کنید. پس از زدن دکمه Start می‌توانید QR کد مارتی را اسکن کنید. قفل مارتی باز می‌شود و سفر شما شروع می‌شود. مارتی برای شروع سفر، کیف پول شما را ۲ لیر و برای هر دقیقه استفاده حدود ۸۰ قروش شارژ می‌کند. هنگام اتمام سفر باید مارتی را جای مناسبی پارک کنید قفلش را ببندید و در اپلیکیشن به طوری که قفل آن مشخص باشد عکس بگیرید و اوکی کنید تا پرداخت انجام شود.
خبر خوب، مارتی فقط اسکوتر ندارد!
به تازگی مارتی قسمتی را در اپلیکیشن ایجاد کرده است که موتور برقی اجاره می‌دهد. البته این قابلیت هنوز خیلی تازه است برای همین هم ممکن است در همه‌جای شهر موتورهای مخصوص کرایه مارتی را نتوان دید. شما برای استفاده از این موتورها باید گواهینامه داشته باشید. موتور یا ماشینش فرقی نمی‌کند. مدت کوتاهی پس از آپلود گواهینامه در اپلیکیشن و تایید آن می‌توانید با قبول چند شرطی موتور را برانید. اول این‌که باید کلاه کاسکت خود را بزنید. باید به مارتی اجازه دهید تا در وضعیت اضطراری با شما تماس بگیرد و شرط دیگر هم این است که موافق قوانین راهنمایی رانندگی برانید. قیمت شروع سفر با موتورهای مارتی ۴ لیر و به ازای هر دقیقه یک و نیم لیر باید پرداخت کنید.
اپلیکیشن‌های دیگر
به جز مارتی اپلیکیشن‌های پر طرفدار دیگری مثل BinBin, Hop, Palm, ETKU, Dost, Kedi نیز وجود دارد که بعدتر از مارتی فعالیت خود را آغاز کردند. به هرحال می‌توان گفت فراوانی بین‌بین، مارتی و پالم از بقیه اسکوترها در سطح استان‌های ترکیه بیشتر است. این شرکت‌ها برای رقابت با یکدیگر هردفعه قابلیتی به اسکوترها اضافه می‌کنند یا قیمت‌ها را پایین‌تر می‌آورند ولی راستش را بخواهید همه یکی هستند. مثلا بین‌بین تنها با تفاوت ۲۰ قروش از مارتی ارزان‌تر است شاید کمی هم بیشتر از مارتی یافت شود.
شارژ این اسکوترها
اسکوترهای برقی با برق ۲۲۰ ولتی که روزانه استفاده می‌کنیم به راحتی شارژ می‌شوند اما اگر اسکوتر کرایه کنید شارژ آن کار شما نیست. این سوال برای همه پیش می‌آید که اسکوترهای کرایه‌ای کنار خیابان چه‌طور شارژ می‌شوند؟ جواب ساده است. شب‌ها که ما می‌خوابیم مسئولین شهرداری و این شرکت‌ها با وانت‌های اسکوترها را جمع می‌کنند و برای شارژ کردن به انبار می‌برند. و تا قبل از صبح دوباره در محل‌های مختلف آن‌ها را در خیابان می‌گذارند. البته اخیرا در ایستگاه‌های پر رفت و آمد مارتی‌ها مثل ایستگاه گایرتپه استانبول سوکت‌های برقی را برای شارژ مارتی‌ها گذاشته‌اند که شما هم می‌توانید آن‌ها را شارژ کنید.
شکایت‌های گسترده از اسکوترهای برقی
مشکل اصلی از در واقع یکی از مزیت‌های اسکوترها شروع شد. این‌که «شما هرجایی که دلتان بخواهد می‌توانید آن‌ها را پارک کنید» در نتیجه این مزیت سر و صدای مردم درآمد که پیاده‌روها از اسکوتر برقی پر شده است. نه تنها جایی برای رد شدن یک نفر وجود دارد بلکه یک کالسکه بچه یا یک آدم نابینا چه‌طور می‌خواهد از پیاده‌رو عبور کند. به همین دلیل مارتی و دیگر اپلیکیشن‌ها برای حل این مشکل قوانین جدیدی را وضع کردند.
- اسکوترها دیگر از یک سرعتی بیشتر نمی‌توانند بروند
به دلیل کمبود خطوط دوچرخه رانی و آزاد بودن اسکوتر در محدوده‌ای که اپلیکیشن به شما نشان می‌دهد شاهد تصادفات و ترافیک‌های شدیدی بودیم. بنابراین سرعت اسکوترها را پایین‌تر آوردیم و این اسکوترها فقط در محدوده‌های مشخص شده قابل استفاده هستند وگرنه از طریق اپلیکیشن ابتدا اخطار می‌دهیم سپس شما را جریمه می‌کنیم.
- فقط در مکان‌های مشخص شده پارک کنید
هنوز اخطار و جریمه‌ای در این مورد اعلام نشده است. اما به دلیل عدم مسدود پیاده‌رو و خیابان‌ها این اسکوترها باید در محل‌های خلوت یا مشخص شده پارک شوند.
