غزاله کابلی (ازجمله) – صد و نوزده سال پیش، در اواخر دوران امپراطوری عثمانی و در زمان سلطنت مظفرالدین شاه قاجار در ایران، باشگاه ورزشی ای در منطقه اعیان نشین و زیبای بشیکتاش استانبول تأسیس شد که تا امروز یکی از موفق ترین و محبوب ترین باشگاه های ورزشی کشور، علی الخصوص در زمینه فوتبال بوده است. در سوم مارس سال 1903، و با اخذ مجوزی ویژه از مقامات عثمانی، مجموعه ای ورزشی به نام باشگاه ژیمناستیک برکت در استانبول کار خود را آغاز کرد. نام باشگاه خیلی زود و در 1909 به “باشگاه ژیمناستیک بشیکتاش” تغییر پیدا کرد و ورزش های مختلفی از جمله کشتی، بوکس، شمشیربازی و دو و میدانی از اولین رشته هایی بودند که در این باشگاه فعالیت می کردند. چیزی نگذشت که به همت جمعی از جوانان منطقه بشیکتاش که دو تیم فوتبال به راه انداخته بودند فوتبال به مجموعه بشیکتاش پیوست و به مهم ترین فعالیت این باشگاه تبدیل شد.
قدیمیترین باشگاه ترکیه
باشگاه بشیکتاش، که قدیمی ترین باشگاه ورزشی ترکیه و یکی از معدود باشگاه هاییست که اجازه دارد پرچم ترکیه را روی لباس خود داشته باشد، امروزه هم تحت همان نام (باشگاه ژیمناستیک بشیکتاش یا Beşiktaş J.K) فعالیت می کند و تیم فوتبال آن، در کنار گالاتاسرای و فنرباغچه یکی از “سه بزرگ” (به ترکی Üç büyükler) فوتبال ترکیه است. استادیوم رسمی تیم فوتبال بشیکتاش استادیوم وودافون پارک در نزدیکی کاخ دولماباغچه استانبول است که بیش از 42 هزار نفر ظرفیت دارد و از حیث معیارهایی مانند طراحی، راحتی، موقعیت مکانی، رفت و آمد و تکنولوژی از بهترین استادیوم های فوتبال جهان به شمار می رود.
بشیکتاش یکی از موفق ترین تیم های فوتبال ترکیه است و فهرست افتخارات بلندبالایی دارد. این تیم، که هرگز در تاریخش به دسته پایین تر سقوط نکرده، 16 قهرمانی سوپرلیگ ترکیه، (از جمله در فصل قبل)، سه قهرمانی لیگ ملی، دو مقام اول لیگ قهرمانی فوتبال ترکیه و 10 بار قهرمانی جام حذفی را در کارنامه دارد. بشیکتاش در فوتبال اروپا هم حضور فعالی داشته و دارد. از جمله در فصل 87-1986 که در جام اروپا (یوروپین کاپ) به مرحله یک چهارم نهایی رسید، و در فصل 2017 چمپیونز لیگ که با دریافت 14 امتیاز بهترین عملکرد یک تیم ترکیه ای در این مسابقات را داشت. در آخرین رده بندی یوفا در سال 2021، تیم بشیکتاش در رده چهل و پنجم قرار گرفته است.
سیاه و سفید با شخصیت
گفته می شود رنگ لباس بشیکتاش قرمز و سفید بوده اما به احترام کشته شدگان جنگ های بالکان، که بعضی از ورزشکاران این باشگاه را هم شامل می شده، به صورت موقت به سیاه و سفید تغییر پیدا کرده و به همان حال مانده است. دلیل انتخاب رنگ لباس هر چه که باشد شکی نیست که این سیاه و سفید پوشان در ترکیه امروز از محبوبیت بسیار بالایی برخوردارند. در ترکیه، مانند ایران و بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای جنوبی، فوتبال فقط یک ورزش نیست – فوتبال در ترکیه به جز جنبه ورزشی، ویژگی ها و معانی فرهنگی، طبقاتی و سیاسی فراوانی دارد. در بین “سه بزرگ” فوتبال ترکیه بشیکتاش را به عنوان “تیم مردم” می شناسند و به نسبت دو تیم دیگر، احترام “کمابیش” بیشتری نسبت به این تیم وجود دارد. برای مثال، درگیری های شدید و احساسات بسیار غلیظ و بعضا دشمنانه ای که بین طرفداران گالاتاسرای و فنرباغچه (به عنوان نمایندگان “بالای شهر” و “پایین شهر”) وجود دارد در مورد بشیکتاش معقول تر و آرام تر است. رکورد بیشترین تماشاگر در لیگ ترکیه هم مربوط به دربی بشیکتاش و گالاتاسرای بوده است.
چارشیها؛ هواداران چپ
پایگاه هوادارن تیم بشیکتاش نیز از نکات جالب توجه این تیم است و شهرت جهانی دارد. گروه اصلی هواداران بشیکتاش چارشی (Çarşı) نام دارد؛ که صدای 132 دسی بلی که در حین مسابقه بشیکتاش و لیورپول تولید کردند باعث شد در رای گیری فوتبال دوستان آمریکایی به عنوان بهترین گروه هوادار انتخاب شوند – و همچنین مقام پرسروصداترین گروه طرفداری فوتبال را به خود اختصاص دهند! این گروه سویه های کاملا سیاسی داشت و بعد از کودتای 1982 توسط برخی از مخالفان کودتا تشکیل شده بود. گروه چارشی بیشتر متشکل از شهرنشینان طبقه متوسط با تمایلات چپی بود، و با وجود این که ناگهان در سال 2008 انحلال خود را اعلام کرد اما در صحنه سیاسی ترکیه حضور داشته و دارد؛ و در برخی از اعتراضات سیاسی از جمله جریانات پارک گزی در سال 2013 از سازمان دهندگان اصلی تظاهرات بود.
