«فاجعه قرن» پس از یک سال؛ ضرر زلزله به ترکیه ۱۱۰ میلیارد دلار، هزینه انجام شده ۳۰ میلیارد دلار

یک سال از زمین لرزه‌هایی که به مرکزیت کاهرامان‌ماراش اتفاق افتاد می‌گذرد. هزینه اقتصادی زلزله که در آن بیش از ۵۰ هزار نفر جان باختند ۱۱۰ میلیارد دلار محاسبه شده است. اما پس از گذشت یک سال، هزینه‌های انجام شده تاکنون نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار بوده است.

حسین گوکچه در وب‌سایت «اکونومیم» می‌نویسد بر اساس یافته‌های وزارت محیط‌ زیست، شهرسازی و تغییر اقلیم، هزینه فاجعه زلزله برای اقتصاد کشور حدود ۱۱۰ میلیارد دلار بوده است. بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط محمت شیمشک وزیر خزانه داری و دارایی، هزینه‌های انجام شده برای زلزله از بودجه تا امروز به ۹۵۰ میلیارد لیر رسیده است. یعنی ۳۰ میلیارد دلار از ۱۱۰ میلیارد دلار هزینه شده است.

وی در گزارش خود به مشکلاتی که زلزله در بخش کشاورزی نیز پدید آورده اشاره می‌کند که محصولات بسیاری در دست کشاورزان برجای مانده است. با این حال ابراهیم یومکلی وزیر کشاورزی و جنگلداری اظهار داشت که در سال ۲۰۲۳ در مجموع ۱۴ میلیارد و ۱۵۰ میلیون لیر حمایت کشاورزی به تولیدکنندگان پرداخت شده است تا تولید در منطقه زلزله که رگ حیاتی کشور در تولید محصولات کشاورزی است، بدون اختلال ادامه یابد.

بر اساس داده هایی که در ۱ فوریه ۲۰۲۴ منتشر شده است، میزان کمک‌های جمع آوری شده در «آفاد» برای زلزله به ۱۲۸ میلیارد و ۸۲۷ میلیون لیر رسیده و ۷۹ میلیارد و ۲۶۳ میلیون لیر از کمک‌های جمع آوری شده هزینه شده است. بالاترین اقلام هزینه، هزینه‌هایی بود که برای رفع نیازهای سرپناه موقت شهروندان انجام شد. در این زمینه ۳۰ میلیارد و ۳۴۴ میلیون و ۶۳۸ هزار لیر برای چادر، کانتینر و نیازهای زیرساختی هزینه شد. برای خرید ست‌های مواد غذایی و بهداشتی یک میلیارد و ۱۵۳ میلیون لیر و برای پرداخت «اسنکارت» (کارت پشتیبانی هلال احمر) یک میلیارد و ۹ میلیون لیر هزینه شده است.

گفته شده است ۴۶ میلیارد و ۷۵۵ میلیون و ۸۴۹ هزار لیر از کمک‌های جمع‌آوری‌شده به عنوان کمک نقدی پرداخته شده است. در حالی که ۱۹ میلیارد و ۷۸۵ میلیون لیر به شهروندانی که به منازل آسیب دیده پرداخت شده، ۸ میلیارد و ۳۸۴ میلیون لیر نیز برای جابجایی افراد پرداخت شده است. همچنین ۴ میلیارد و ۱۰۰ میلیون و ۴۰۰ هزار لیر نیز به خانواده‌های جانباختگان زلزله پرداخت شد. با ۱۴ میلیارد و ۴۲۸ میلیون لیر نیز از شهروندان اجاره‌دهنده حمایت شد.

یکی از انتقادها به دولت ترکیه در این مدت عدم پاسخگویی به وعده‌‌ها بوده است. یکی از وعده‌ها را رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در سخنرانی خود در ۳۱ مارس، پس از زلزله‌ها داده بود. وی گفته بود: «ما در مجموع ۶۵۰ هزار خانه جدید خواهیم ساخت که ۳۱۹ هزار تای آن ظرف یک سال ساخته می‌شود تا آن‌ها را به دست شهروندان زلزله زده خود برسانیم».

اما آمار منتشر شده توسط TOKİ شرکتی که قرار بود تمام این ساختمان‌ها را تامین کند نشان از آن دارد که تنها ۴۶ هزار خانه از ۳۱۹ هزار خانه هدف گذاری شده حاضر شده است. گزارش بی‌بی‌سی ترکیه نشان از آن داد که زمان تحویل این خانه‌ها نیز هنوز معلوم نیست.