با افزایش قیمت اجاره بها در ترکیه، این روزها مشکلات متعددی در رابطه موجر و مستاجر پدید آمده است. برای حل اختلافات موجود، بکیر بوزداغ وزیر دادگستری ترکیه اعلام کرد که دادگستری این کشور به دنبال ایجاد شیوه «حل اختلاف» است. در صورت تصویب این طرح، دعاوی مالک و مستاجر پیش از دادگاه در شوراهای حل اختلاف رسیدگی می‌شود.
اما مالک و مستاجر در مقابل یکدیگر چه حقوقی دارند. شاید با دانستن این نکات بتوان میزان تنش را کمتر کرد.
آیا صاحب خانه جدید می‌تواند اجاره بها مستاجر را افزایش دهد؟
طبق ماده ۳۱۰ قانون بدهی‌های ترکیه (TBK)؛ «مالک جدید» جانشین حقوق مالک قدیمی خواهد شد. به عبارت دیگر، مالک جدید با خرید ملک مورد اجاره، طرف قرارداد اجاره می‌شود. بنابراین نمی‌تواند بگوید «خانه را خریدم، می توانم اجاره را هر طور که می‌خواهم افزایش دهم». وی باید بر طبق قرارداد و قوانین ترکیه عمل کند.
رابطه مستاجر و صاحبخانه جدید در مورد قیمت اجاره چیست؟
طبق ماده ۳۴۴ قانون بدهی‌های ترکیه، هزینه اجاره بها در ۵ ساله اول مستاجری بر اساس میزان تورم کشور محاسبه می‌شود. در این شرایط اگر شما به خواست خود یا خواست صاحب خانه پول بیشتری پرداخت کردید باز طبق همین ماده پول پرداخت شده باید بازگردانده شود.
من با دختر و دامادم زندگی می‌کنم آیا صاحبخانه می تواند ما را بیرون کند؟
حق استفاده از غیر منقول اجاره‌ای متعلق به شخصی است که نام او در اجاره نامه آمده است. اگر معلوم شود که مستاجر در زمان عقد اول اجاره با پدر و مادر یا دختر یا داماد مستأجر زندگی می کرد، صاحبخانه نمی‌تواند طبق ماده ۳۱۶ این وضعیت را «نقض قرارداد» عنوان کند. اما اگر مورد نقض یافت شود صاحبخانه حق شکایت دارد و می‌اوند ظرف ۱۳ روز مستاجر را بیرون کند.
آیا می‌توان مستاجر را در قبال غرامت نگهبان ساختمان مسئول دانست؟
طبق ماده ۳۱۵ قانون بدهی‌ها، مستاجر مسئول بدهی اجاره بها به موجر و هزینه برق و آب و شارژ ساختمان است. مستاجر قانوناً مسئولیتی در قبال مخارج نگهبان ندارد، زیرا حق الزحمه نگهبان طبق ماده ۳۱۵ از جمله هزینه‌های جانبی نیست. به همین دلیل نمی توان از مستاجرین مطالبه پرداخت جداگانه برای غرامت نگهبان را داشت.
آیا در صورت تغییر صاحبخانه، مالک جدید می‌تواند طلب خروج مستاجر کند؟
به موجب بند اول ماده ۳۱۰ قانون بدهی‌های ترکیه، با انتقال سند ملک اجاره داده شده، مالک جدید دارای عنوان موجر است و طبق مقررات کلی حق فسخ قرارداد اجاره را دارد. دلایل مختلف تخلیه ملک از مستاجر در ماده ۳۵۰ قانون بدهی‌های ترکیه، مالک جدید این حق را دارد که با دعوای نظیر نیاز شخصی، ساخت و ساز و منطقه بندی، مستاجر را از خانه بیرون کند.
مستاجر اجاره بها را پرداخت نکرده و ملک را تخلیه نمی کند؛ چه باید کرد؟
مطابق بند ۲ ماده ۳۵۲ قانون، در صورتی که موجر در مدت اجاره دو اخطار کتبی موجه به مستاجر داده باشد، موجر می تواند ظرف یک ماه از پایان مدت اجاره، دعوی تخلیه اقامه کند.
