پس از تشدید حملات پکک علیه نیروهای مسلح ترکیه از اواخر سال گذشته، عراق و ترکیه در ۷ هفته گذشته رفتوآمدهای دیپلماتیک زیادی در زمینههای سیاسی، نظامی و اطلاعاتی و با هدف پایان بخشیدن به «تروریسم» انجام دادند.
چه موضوعاتی میان عراق و ترکیه مورد بحث قرار گرفت؟
بهگزارش وبسایت «بیبیسی ترکیه»، در بیانیه مشترک ۶ مادهای که در آخرین نشست دو کشور در ۷ فوریه منتشر شد، آمده است: «در این دیدارها وحدت سیاسی، حاکمیت و تمامیت ارضی عراق مورد تاکید قرار گرفت. طرفین همچنین در مورد اهمیت تهدیدات پکک در چارچوب همکاری امنیتی میان دو کشور گفتوگو کردند». نکته قابل توجه آن است که در این بیانیه، با وجود آنکه نام «پکک» بهطور مستقیم ذکر شده است، اما اشارهای به احتمال «همکاری» طرفین نشده است.
دولت ترکیه چه خواستهای دارد؟
آنکارا ضمن یادآوری ماده ۷ قانون اساسی عراق: « کشور به مبارزه با انواع تروریسم پایبند است و سعی می کند از تبدیل خاک خود به مرکز، پایگاه، گذرگاه یا صحنه فعالیتهای آن جلوگیری کند» تاکید میکند که در صورتی که بغداد این اقدام را انجام ندهد یا بههمکاری خود ادامه ندهد، ترکیه اقدامات نظامی لازم را انجام میدهد. آنکارا میگوید اقدامات اخیرا دولت عراق در مبارزه با تروریسم کافی نیست.
جلوگیری از نفوذ پکک در منطقه سلیمانیه
هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه روز ۴ فوریه، ضمن اطلاعرسانی به پارلمان این کشور اعلام کرد که پکک نفوذ خود را در عراق بهویژه در منطقه سلیمانیه افزایش داده است. در صورت گسترش فعالیت تشکلهای سیاسی مرتبط با پکک در پارلمان عراق و اتحادیه میهنی کردستان که با عناوین مختلف در تلاش هستند وارد انتخابات شوند، ترکیه از اتخاذ اقدامات بیشتر دریغ نخواهد کرد. وزیر خارجه ترکیه در بیانیه خود اعلام کرد که اتحادیه میهنی کردستان به دلیل همکاری ادعایی با پکک از سوی آنکارا بهعنوان «دشمن» شناخته میشود.
پکک مشکل عراق هم هست
یکی از پیامهای اصلی دیپلماسی آنکارا با بغداد این است که «پکک اکنون به جای ترکیه به یک مشکل امنیتی برای عراق تبدیل شده است و اگر اقدامات به موقع انجام نشود، حاکمیت عراق را با مشکلات بسیار جدی تری مواجه خواهد کرد». بهعقیده دولت ترکیه، اتحادیه میهنی کردستان از پکک حمایت قابل توجهی از جمله ارائه آموزش نظامی میکند و پایهای را برای این سازمان تروریستی فراهم کرده است.
عراق چه مشکلاتی را تجربه میکند؟
ارزیابیهای انجام شده توسط دولت ترکیه نشان میدهد که پکک همچنان از شکاف سیاسی و نظامی در دولت عراق و سوریه بهره میبرد و تضعیف اقتدار دولتی از دهه ۱۹۹۰، مهمترین عامل ایجاد پکک است. ترکیه همچنین اشاره دارد که پکک بهدنبال گسترش فعالیت در مناطقی است که نفوذ «دولت اسلامی عراق و شام (داعش)» در آنها کمرنگ شده است؛ بنابراین حضور خود را در مناطق انتقالی کلیدی در سوریه و عراق مانند مرز سنجار تثبیت میکند.
ضعف عراق در مبارزه با پکک از کجا نشأت میگیرد؟
دلایلی از جمله مشکلات بین دولت اقلیم کردستان عراق در بغداد و اربیل، درگیری بین خانواده بارزانی و طالبانی، اختلاف سنی و شیعه در سراسر کشور و اینکه ایران نقش فعالی در بغداد ایفا میکند، باعث شده تا عراق نتواند سیاست ثابتی را در مبارزه با پکک در پیش گیرد. از یک سو بغداد ساختار نظامی منسجمی در شمال کشور ندارد و از سوی دیگر پیشمرگههای تحت کنترل بارزانی توانایی مبارزه با پکک را ندارند. در عین حال اتحادیه میهنی کردستان در سلیمانیه به ریاست جلال طالبانی، آشکارا با پکک همکاری میکند.
