ازجمله-امروز صد و هفتمین سال پیروزی قوای عثمانی در جنگ چاناککاله است. یک پیروزی بزرگ برای ارتش نسبتاً ضعیف عثمانی در برابر نیروهای قوای دریایی متفقین در تاریخ ۱۸ مارس ۱۹۱۵ و در خلال جنگ جهانی اول. نیروهای متفقین، درصدد بودند تا کنترل تنگههای بسفر و داردانل به دست آورده و به سمت استانبول؛ پایتخت عثمانی پیشروی کنند.
دولت عثمانی در فردای روزی که آلمان علیه روسیه در یک آگوست سال ۱۹۱۴ اعلام جنگ کرد وارد ائتلافی به نام متحدین شد. ائتلافی که از آلمان، مجارستان، ایتالیا و عثمانی تشکیل شده بود. در مقابل آنها فرانسه، ایتالیا و روسیه قرار داشتند که جبهه متفقین را تشکیل میدادند.
مهمترین معضل متفقین در این جنگ آن بود که این کشورها با یکدیگر فاصله بسیاری داشتند. از این رو برای آنها برقرار ارتباطات دریایی بسیار اهمیت داشت. یکی از مهمترین راههایی که آنها به واسطه آن میتوانستند ارتباط خود را برقرار کنند، فاصله دریای مدیترانه تا دریای سیاه بود. در این فاصله هم دولت عثمانی قرار داشت که بر تنگه بسفر و داردانل نظارت داشت. در در ۲۸ ژانویه ۱۹۱۵ شورای جنگ فرانسه و بریتانیا تصمیم به آغاز عملیات از دریا و خشکی گرفتند.
هدف از این عملیات آن بود که هم شهر و هم تنگه چاناککاله (داردانل) تصرف شده و راه به سمت تصرف استانبول بازشود. برای این هدف هم عملیات دریایی متفقین در ۱۹ فوریه ۱۹۱۵ آغاز شد. آنها کوشیدند تا ۱۳ مارس ۱۹۱۵، کشتیها و سنگرهای عثمانی را گلوله باران کرده و مینها را تا حد امکان پاکسازی کردند. اما همین مینها آسیب جدی به قوای انگلیس و فرانسه شد.
طراحی عملیات از سوی انگلیسها و فرانسویها، از آغاز در دو مرحله پیش بینی شده بود. مرحله اول آن حمله دریایی بود که آنهم در دو نوبت در نظر گرفته شده بود. نوبت اول در ۱۳ مارس ۱۹۱۵ پایان یافت اما نوبت دوم در ۱۸ مارس آغاز شد. در این نوبت متفقین کشتیها و زیردریاییهای بسیاری را به منطقه آوردند اما با مقاومت جدی ارتش عثمانی روبرو شدند.
این جنگ برای عثمانیها جنگ مرگ و زندگی بود، چرا که از دست رفتن تنگه داردانل به معنای از دست رفتن استانبول بود. از این رو برنامه ریزی برای مقاومت توسط فرماندهان ارتش عثمانی بسیار جدی گرفته شد. در دو ناحیه عمده سنگر علیه نیروهای متفقین بسته شد. یکی توسط نیروهای دریایی و مینهای دریایی بود که در این ناحیه بخش مهمی از نیروی دریای عثمانی آسیب دید اما مقاومت جدی عثمانیها از خشکی و به واسطه توپها بود.
نیروی عثمانی در این جنگ تلفات بسیاری داد، برخی میزان تلفات را تا ۵۰ هزار نیر عنوان کردهاند. اما این جنگ تاثیر بینالمللی مهمی نیز برجای گذاشت. این پیروزی برای مدتی ضربه کاری به روحیه نیروهای متفقین در جبههای متفاوت زد. در عین حال روحیه نیروهای نظامی متحدین را تقویت کرد. چنان که بعد از کسب پیروزی، ویلهلم دوم امپراتور آلمان برای دیدار از چاناککاله در میانه جنگ، به آن منطقه سفر کرد.
مرحله دوم این جنگ، یک جنگ زمینی بود که در سال ۱۹۱۶ روی داد و بازهم با پیروزی عثمانی خاتمه یافت. اما جنگ اول که پیروزی مهمتری بود هر ساله در ۱۸ مارس از سوی دولت و مردم ترکیه به واسطه مراسم مختلفی گرامیداشته میشود.
امروز رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در بزرگداشت این روز گفت: «نبرد چاناکقلعه حماسهای بزرگ و قهرمانانه است که در آن ویژگیهای والای ملت ما مانند میهن پرستی، فداکاری و شجاعت به نمایش گذاشته شد».