به گزارش ایسنا، معاونت فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی، روز ۲۸ آذر ۱۴۰۱ فراخوانی مبنی بر «تولید سیستم عامل تلفن همراه بومی» منتشر کرده است. در این فراخوان ذکر شده «از بین اشخاص حقیقی و حقوقی که تا تاریخ بیستم دی‌ماه 1401 دارای حداقل یک سیستم‌عامل عملیاتی نصب‌شده روی گوشی هوشمند باشند، برای ارزیابی دعوت به‌عمل می‌آید».
سیستم عامل‌های اختصاصی تاکنون بر روی گوشی‌های تلفن همراهی ازجمله بلک‌بری، نوکیا، هوآوی، مایکروسافت و حتی سامسونگ نیز ارائه شده، اما به دلیل عدم گستردگی و محدود بودن توسعه نرم‌افزاری برای آن‌ها از رده خارج شده و چندان مورد استقبال کاربران قرار نگرفتند. دو سیستم عامل اندروید و آی‌او‌اس در بیشتر گوشی‌های تلفن همراه جهان استفاده می‌شود.
این نخستین بار نیست که طرح «سیستم عامل بومی» مطرح می‌شود. پیش از این هم در تیرماه ۱۳۹۸، محمدجواد آذری جهرمی وزیر وقت ارتباطات جمهوری اسلامی، با انتشار ویدئویی در حساب توییتر خود از ضرورت ایجاد سیستم عاملی که امکان حذف اپلیکیشن‌های ایرانی روی آن وجود نداشته باشد صحبت کرده بود. آذری جهرمی پیش‌بینی کرده بود که این نسخه می‌تواند 0.5 الی 8 درصد از مخاطبین اندروید در کشور را به خود جذب کند.
پیام‌رسان‌های بومی از دیگر پروژه‌هایی بود که با وجود صرف هزینه‌های بالا و بودجه‌های کلان، ناکام ماند و مورد استقبال کاربران اینترنت قرار نگرفت. رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در حساب توییتر خود با اشاره به آمار کاربران فعال پیام‌رسان‌های ایرانی نوشته بود: «روبیکا ۱۵.۲میلیون، ایتا ۹.۲ میلیون، بله ۳.۳ میلیون و سروش‌پلاس ۳.۵ میلیون کاربر روزانه فعال دارد». آماری که برای کارشناسان حوزه ارتباطات عجیب به‌نظر رسیده بود.
بر اساس نظرات کاربران شبکه‌های اجتماعی و همین‌طور بررسی‌های میدانی، این پیام‌رسان‌ها علاوه بر اینکه کاربران چندانی ندارند، بلکه برای بالا بردن «عدد» تعداد کاربران فعال در آن‌ها، از کاربران جعلی و غیرواقعی استفاده می‌شود. ضمن اینکه بسیاری از بانک‌ها، سازمان‌ها و ادارات دولتی ایران، کارمندان خود را «ملزم» به استفاده از این پیام‌رسان‌ها کرده‌اند. این اقدام در حالی است که بیشتر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در ایران فیلتر شده‌اند.
پیش از سیستم عامل بومی و پیام‌رسان ملی، در اسفند ۱۳۹۷ ایسنا خبر از تولید ات‌ساین (@) ملی داده بود! این نشان را «جمعیت توسعه‌گران فضای مجازی پاک (فمپ)» طراحی و اعلام کرده بودند: «در این میان خیل عظیمی از کلمات و نشانه‌ها وجود دارد که می‌توانیم به فکر معادل فارسی برای آن‌ها باشیم؛ پیشنهاد ما برای جایگزینی و بومی‌سازی نماد @، نماد «درنشان» است». نماد ات‌ساین، علامتی بین‌المللی برای جدا کردن نام کاربر و دامنه ایمیل است و تغییر و بومی‌سازی آن عملا در جهان امکان‌پذیر نیست.
ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود و حتی خیلی پیشتر هم در سال ۱۳۹۱ خبرهایی از «سیستم عامل بومی» برای سیستم‌های کامپیوتری منتشر شده بود. این سیستم عامل «قاصدک» نام داشت و طبق گفته مدیران پروژه‌اش، یک سیستم عامل آزاد مبتنی بر سیستم عامل گنو/لینوکس بود. کاظم قنبری، مدیر شرکت قاصدک ادعا کرده بود این سیستم عامل «صددرصد رایگان» تولید و در اختیار کاربران قرار گرفته است. این سیستم عامل هیچ‌گاه مورد استفاده عموم قرار نگرفت.
